lunes, marzo 15, 2010

DECIRES LLÏONESES

Van deillos tiempos que la Xana vien alcontrandu nel sou buzón un correyu cul nome que tá nel artículu peru esti que guei vos deixa ye'l más completu que chegouye, pur esu vos lu deixa, convidánduvos a sigire cuna riestra y unvialu a tolos vuesos contautos.

Y si, pula mesma ocasión vos sirve pa deprendere dalguna palabrina llïonesa ou escubrire qu'aqueilla palabra que creyías yera "solu familiar", purqu'enxamas nun la sentistis n'outra parte, ou que yera "castiellán antiguu", purque vosoutros "nun conocedes la llingua llïonesa", ye braeiramente llïonés, dalgu tendremos adelantáu.

¡Ah! y tamién podedes annedire tolas desgracias que vos paeza (hahaha) p'aqueillos que nun yes preste la nuesa llingua que ye una parte la nuesa identidá y la nuesa cultura y tamién ¿pur quéi nun dicilu? face parte la cultura universal.

¡Que vos preste!

  1. El leonés no cotillea... "cucea".
  2. En León no llueve poco... "pintea".
  3. En León no se empieza un jamón, un queso o una hogaza... "se encetan".
  4. El leonés no se hace daño... se "manca".
  5. El leonés no se pilla un dedo... se lo "triza".
  6. El leonés no te empuja... te da un "emburrión"-
  7. El leonés no usa la bayeta... usa la "rodilla", “rodillo” o “rodea”.
  8. El leonés no lleva un cubo de agua... lleva una "herrada" de agua.
  9. El leonés no rompe nada... lo "muele".
  10. El leonés no aprieta... "encalca".
  11. El leonés no usa la horca de campesino... usa la "purridera".
  12. En León nada se derrumba... se "arroña" o se “rila”.
  13. El leonés no tapa con tierra... lo "entoña".
  14. El leonés no dice ¡HOLA!... dice "¿qué pasa rapaz?".
  15. El leonés no tiene trastos en casa... tiene "telares" o "achiperres".
  16. El leonés no es burro... es "como un arau".
  17. El leonés no se lanza... se "embala".
  18. El leonés no se afeita la barbilla... se afeita la "mamola".
  19. El leonés no desayuna en taza... desayuna en "caneco".
  20. El leonés no es un fiestero... es un "tolón".
  21. El leonés no está malo... está "apañao".
  22. El leonés cuando dice que "va luego"... es que va ahora mismo...o no?
  23. El leonés no va para nada... va "a peto".
  24. El leonés no habla con los amigos... se "echa una parlada".
  25. El leonés no sufre diarrea... se "va por la pata abajo" o “se jiña vivo”.
  26. El leonés no corre... va a "matacaballo".
  27. El leonés no se va...."marcha arreando".
  28. El leonés no dice tardaré en bajar... dice "ahora bajo si eso".
  29. El leonés no pide que lo lleven... pide que lo "acerquen".
  30. El leonés no está cansado... está "reventau" o "rilau".
  31. El leonés no dice que alguien es antipático... dice que es "un cardo borriquero".
  32. El leonés no dice que algo está lejos... está "ancá Cristo" u “onde Cristo dió las tres voces”.
  33. El leonés no dice que algo le sale mal... se "le va a tomar pol culo".
  34. El leonés no se ríe a carcajadas... “se parte’l culo”.
  35. El leonés no crece..."medra".
  36. Al leonés no lo tiras..."lo caes".
  37. El leonés no se atraganta... se "añusga".
  38. El leonés no es genial... es “la polla”.
  39. El leonés no hace algo mal… “la caga”.
  40. Al leonés no le gustan las cosas… “le prestan”.
  41. En León no se come cerdo… se come “gocho”.
  42. El leonés no sufre estrés... “está quemau”.
  43. El leonés no bebe mucho... “se pone ciego”.
  44. El leonés no se enfada... “se mosquea”.
  45. El leonés no acaricia... “soba”.
  46. El leonés no dice nunca que NO... dice “Sí, por los cojones”.
  47. El leonés no tiene algo oxidado... tiene algo “furruñoso”.
  48. El leonés no cierra la puerta con llave... "la tranca” o "la pecha".
  49. El leonés no te deja sin respiración... te “embaza”.
  50. El leonés no se harta... se “empapiza”.
  51. El leonés no se enfada... “se enfurruña”.
  52. El leonés no espera... “aguarda”.
  53. El leonés no está gordo... está “como un trullo”.
  54. Al leonés no le duele la tripa... le da “el torzón”.
  55. Al leonés no le sale un grano... le sale un “tortollón”.
  56. Al leonés no le huele mal... le da el “tafo”.
  57. El leonés no se estira... se “espurre”.
  58. El leonés no se quema... se “estura”.
  59. El leonés no te pega... te “zurra la badana”.
  60. El leonés no te da una pedrada... te da un “cantazo”.
  61. El leonés no está pirado... está “como un puto cencerro”.
  62. Al leonés no le apetece hacer algo... le “peta”.
  63. El leonés no hace la voltereta... se da “un columbrón”.
  64. El leonés no gesticula... hace “esparavanes”.
  65. En León no hay patos... hay “curros”.
  66. En León no hay sacos... hay “fardeles”.
  67. El leonés no te llama presuntuoso... te llama “fato”.
  68. En León no hay tontos... hay "pailanes".
  69. En León, las manzanas no tienen gusanos... están “cocosas”.
  70. El leonés no está delgado... está hecho un “jijas”.
  71. El leonés no se cae... se pega una “lomada”.
  72. El leonés no es mal comedor... es un "comiquis".
  73. El leonés no cae de golpe... cae “a mote”.
  74. El leonés no se empacha... se “embute”.
  75. El leonés no retrocede... “tira p'atrás”.
  76. En León no se encienden el fuego, la luz, la tv, la radio... se “prenden".
  77. En León no hay animales imaginarios... hay “gamusinos” y “maimones”.
  78. El leonés no tiene una herida... tiene una “matadura”.
  79. En León no se derrama el agua... se "arrama".
  80. En León los gatos no maúllan... “miagan” o “mayan”.
  81. En León no hay gatos... hay "mixos".
  82. En León no hay gallinas... hay "pitas".
  83. En León no tenemos arco iris... tenemos "l'arcu la vieya".
  84. En León no hay olmos... hay “negrillos” (cada vez menos).
  85. En León no hay albaricoques... hay "albérchigos".
  86. En León no tenemos moreras... tenemos "morales".
  87. En León no tenemos zarzamoras... tenemos "subiaos".
  88. En León no caen heladas... caen “unas pelonas que te dejan tieso”.
  89. El leonés no se sube a lo más alto... se sube a la “picuruta”.
  90. El leonés no tiene una herida en la cabeza... tiene una "pitera".
  91. El leonés no se pone chulo... se “pina”.
  92. En León no hay gorriones... hay “pardales”.
  93. El leonés no va aprisa a los sitios... “aguanta”.
  94. En León no hay cuervos... hay “grajos”.
  95. El leonés no tiene ampollas... tiene "bojas" o "burras".
  96. En León no hay urracas... hay “pegas”.
  97. En León no hay terneros... hay "jatos" o "xatos".
  98. En León no se rebañan los huesos... se “escogollan”.
  99. El leonés no se atasca en el barro... se “atolla”.
  100. En León no hay epidemias... hay "andacio" o "andancio".
  101. En León no hay mucha nieve... hay nieve “asgaya”.
  102. En León las cosas no funcionan... "furrulan" o "rulan".
  103. En León las cosas no se mezclan... se "amecen".
  104. Los leoneses no somos incapaces de hacer algo... "no somos quienes a hacerlo".
  105. El leonés no protesta... "reburdia".
  106. En León no hay garbanzos... hay "grabieles".
  107. En León no hay alubias... hay "habas" o "fabas".
  108. En León no hay judías verdes... hay "fréjoles".
  109. En León no hay toboganes... hay "resbalizos".
  110. En León las bombillas no están encendidas... están "encisas".
  111. En León no hay columpios... hay "columbios".

SI NO REEENVÍAS ESTA LISTA A TOD@S L@S QUE CREAS QUE ESTÁN ORGULLOS@S DE SER LEONESES (O A QUIENES DEBEN CONOCERNOS MÁS Y MEJOR)...
  1. NO VOLVERÁS A PROBAR LA MORCILLA LEONESA.
  2. NI LOS CORTOS.
  3. NI LAS TAPAS.
  4. NI EL BUTANO.
  5. NI LAS PATATAS DE BLAS.
  6. NI EL VINO DEL BIERZO.
  7. NI EL PRIETO PICUDO.
  8. NI EL TINTO DE TORO.
  9. NI EL VINO DE LAS ARRIBES
  10. NI EL BOTILLO.
  11. NI EL QUESO ZAMORANO.
  12. NI EL QUESO DE VALDEÓN.
  13. NI EL COCIDO MARAGATO, MONTAÑÉS O LEONÉS EN GENERAL.
  14. NI EL COCIDO DE ARBEYOS.
  15. NI LA CECINA.
  16. NI LAS ALUBIAS DE LA BAÑEZA.
  17. NI LAS ANCAS DE RANA.
  18. NI MOLLEJAS A LA LEONESA.
  19. NI LOS CALLOS.
  20. NI EL PULPO.
  21. NI EL CONGRIO O EL BACALAO AL AJO ARRIERO.
  22. NI LA SOPA DE TRUCHA.
  23. NI DOS Y PINGADA.
  24. NI EL FARINATO.
  25. NI HORNAZOS O EMPANADAS.
  26. NI LAS MANTECADAS DE ASTORGA.
  27. NI LOS IMPERIALES DE LA BAÑEZA.
  28. NI LOS AMARGUILLOS DE SAHAGÚN.
  29. NI LAS ROSQUILLINAS DE LEDESMA.
  30. NI FRISUELOS, YEMAS, MAZAPÁN, HOJALDRES O BOLLO MAIMÓN.
  31. NI PASEARÁS POR LA CALLE ANCHA.
  32. NI VERÁS LA CASA DE LAS CONCHAS O LA DE BOTINES.
  33. NI ESQUIARÁS EN SAN ISIDRO O EN LA COVATILLA.
  34. NI TE BAÑARÁS EN BARRIOS DE LUNA.
  35. NI PATEARÁS EL BARRIO HÚMEDO NUNCA JAMÁS.
  36. NI VOLVERÁS A VER NINGUNA DE NUESTRAS SEIS MARAVILLOSAS CATEDRALES NI EN PINTURA.
  37. NI ENGARRIARÁS UN ARBOL.
  38. NI PASEARÁS POR LA SIERRA DE LA CULEBRA, LA SIERRA DE FRANCIA O LAS MÉDULAS.

No hay comentarios:

Pregón del I Encuentro de Cultura Tradicional "Valle de Gordón"

La Pola de Gordón, 14 de mayo de 2022 Buenas tardes: Es para mí un gran honor pregonar este I Encuentro de Cultura Tradicional “Valle de...